Hayaller Gerçek Olsun Diye Değil: Arbede Kitap için Kökler, Çalışmalar ve Hedefler

İnsan, ölümden haberdar olsa da hiç ölmeyecekmiş gibi yaşayan bir canlı türüdür. Yüzbinlerce yıldır süregelen ve hiçbir zaman bitmeyecek olan evrimimiz elbette ki bilinç sayesinde bize bir kavram ve durum olarak “ölüm” hakkında bir şeyler öğretmiştir, fakat evrimden daha hızlı ilerleyen bilim, teknoloji ve bu ikisinin bir şekilde yönlendirdiği sosyal ve ekonomik yaşam, ister istemez bize sık sık ölümü unutturur. Yaşam, başa ve sona sahip olandır. Gelişim ile başlayan süreç körelme ile son bulur, bu yüzden yaşamın ilk ve son yılları her konuda üretkenlik için epey verimsizdir.

Arbede Kitap, Mayıs 2023’te yayın hayatına başlayan bir yayınevidir. Arbede Kitap, büyük sermayedarlarla, piyasa dedikodularıyla, krizlerden sağlanan faydalarla, hayalet yahut yalan göz boyalarıyla, ikili oynayıp herkese yaranan değil, azınlık fakat gönüllü bir emekçi kadrosu ve çok komik paralarla yola devam eden bir yayınevidir. Ne yazık ve çok şükür ki az önce bahsettiğim kimi maddi yetersizlikler sebebiyle, birinci dönem baskılarımız tamamen arkadaşlarımızın destekleri ve fedakarlıklarıyla gerçekleşmiştir.

Her ne kadar yalpalasak da bir seneyi öğrenerek ve üreterek geride bıraktık. İçerisinde yetiştiğimiz fanzin kültürünün bize kattıklarını ve bizim ona kattıklarımızı koruyup üstüne eklemeler yapa yapa ilerlemenin doğru olduğuna inanıyoruz. Yani, bıkkın ve körelmiş bir usta olmaktansa hırslı ve hâlen acemi bir çırak olmayı yeğleriz. Bu sebeple de pek çok hata yapabiliriz, bundan asla gocunmuyoruz. Hatta muhtemelen, bir fabrika gibi sabah akşam yeni kitaplar yayımlamamamız da bir hata olabilir fakat bunu da doğru bulmuyoruz. Bir artı değer üretemeyen hiçbir kitabı yayımlamıyoruz, bu ticari bir hata olsa bile. Artı değerden kastımız ise edebi niteliğinin doygunluğu, bilimsel bir çalışma olması, ilerici bir amacı olması gibi “öznel” ve “göreceli” yeterliliklerdir. Bunları aramayan, yalnızca kârına bakan pek çok yayınevi görüyoruz.

Türkiye Yayıncılar Birliği’nin 2022 raporuna göre[1], bir önceki senenin değerlerine nazaran (%13,3) 7 senelik bir gerileme mevcut. 2023 senesinin ise daha vahim olduğunu tahmin ediyorum, rapor bu zamanlarda yayınlanır ve onun üzerine de konuşuruz fakat bundan bahsetmemin sebebi, yayımlanan milyonlarca kitaptan ve bu işi yapan binlerce yayınevinden oluşan kalabalığın içerisinde biz de varız. Yani size sunduklarımızın elma, armut yahut ticari bir meta olmadığının ayırdındayız- kitaba böyle yaklaşan yayınevlerinin aksine. Bunun da ötesinde, şu konuya da değinmek istiyorum ki içerisinde bulunduğumuz çalışma sahası ve yaptığımız iş, pirüpak ve elit avuntusu gibi gözüken fakat birbirinin kuyusunu kazan pek çok kişiyi de barındıran pis ve çıkarcı bir iş. Bu yüzden her şeyin ötesinde temiz kalmaya, kimseyi kirletmemeye ve nitelikli eserler üretmeye özen gösteriyoruz.

[1] https://turkyaybir.org.tr/2022-yili-turkiye-kitap-pazari-raporu/

Çizgisini koruyan ustalarımızın bize öğrettiklerinin yanı sıra bizim keşfettiklerimizin kesiştiği bir yolculuğu gerçekleştirmenin doğruluğuna inanıyor ve buna bir değer atfediyoruz. Bu bakımdan yayıncılık, Arbede Kitap ekibi için bir tür macera diyebiliriz. Fakat bu macerada asla girmeyeceğimiz yolları şüphesiz biliyoruz. Başka yayınevlerinin yaptığı gibi “geniş kitlelere erişmek” ve “ek gelir sağlamak” amacıyla hiçbir zaman bir çocuk kitabı yayımlamayacağız, hiçbir zaman bir ders kitabı, test kitabı, din kitabı gibi şeyler yayımlamayacağız çünkü bunların her birisi başlı başına bir uzmanlık. Her zaman, eğitimini aldığımız ve doğru bildiğimiz alanda, edebiyat ve onun çevresi üzerine yayıncılığımızı koruyacağız.

“Hayaller gerçek olsun diye değil, yıkılması için” dedik, biraz da buna değinmek istiyorum. Kötü bir niyetimiz yok fakat plastikten naylondan yalanlara mahkûm olmuş insanları ahşaptan ve demirden bir gerçeğe davet ediyoruz. İnsanlara “hayal” adı altında satılan yalanlara karşı durmanın gerçeklerle mümkün olacağını kolaylıkla görebiliyoruz.

Toz pembeli ve orta yolcu hayallerimiz yok, yani muhtemelen bizi hiçbir zaman “çok satan” rafında göremeyeceksiniz, fuarlarda devasa stantlarımız olmayacak ve görkemli kalabalıkların doldurduğu imza günleri yapmayacağız. Fakat bunların ötesinde epey gerçekçi ve mümkün hedeflerimiz var. Misalen, Türkiye’de ve mümkün olduğunca Avrupa’da akademik yayıncılığın daha halka yakın ve popüler olması için, üçse üç beşse beş, çalışmalarımız katlanarak devam edecek. Misalen, romanlar hariç bütün çeviri eserlerimizi anadiliyle birlikte yayımlayıp hem eserin ve çevirinin niteliğinin sorgulanabilirliğini sağlayıp hem de dil eğitimi bakımından erişilebilir alternatif bir kapı olacağız. Misalen, tabii ki zamanla birlikte gerek sendikal çalışmaların gerek kolektif hareketlerin gerek toplumsal/kitlesel tavırların mümkün olduğunca en ön safında yer alacağız ve disiplinler arası çalışmaların gerek teşvikinde aracı gerekse gerçekleştirilmesinde üstlenici olacağız.

Biliyorum, her cümlede hedefler biraz daha büyüyor ve yavaş yavaş “hayal” seviyesine geliyor. Fakat biz, pişkin bir bıkkınlıktan, ayrımcılıktan ve hayalcilikten uzak insanlar olarak kendimizi, çevremizi, işimizi ve potansiyelimizi biliyoruz. Bu yüzden kimi insanlar gülerse gülsün, tek temennimiz kültüre ve insanlığa bir tırnak kadar olsa da bir katkı sağlamak için çıktığımız bu yolda kavgasız gürültüsüz yürüyebilmek.

Her şeyin biraz biraz yozlaştığı bu zamanlarda yaptığımız ve yapacağımız hiçbir şeyin kolay olmadığının, hatta kısmen deli işi olduğunun da ayırdındayız. Ama toplumumuz okumaya ve kitaba dair her şeyden böylesi uzaklaşmışken, biz de bir maceraya çıkıp elimizi taşın altına koymaya karar verdik. Bir senedir olanaksızlıklara rağmen inatla sürdürdüğümüz bu maceranın yeni sayfasında bütün sahaflarımızı, sanatçılarımızı, emekçilerimizi, okurlarımızı, eğitimcilerimizi ve öğrencilerimizi birbirimize destek olmaya, birleşmeye ve bir şekilde bir şeyler üretmeye davet ediyorum.

Bize ulaşmak için; arbedekitap@outlook.com adresine yazabilirsiniz.

Kitaplarımızı edinmek için; https://www.kitapyurdu.com/yayinevi/arbede-kitap/11252.html adresini ziyaret edebilirsiniz.

M. Kağan Will Şahinoğlu